اصطلاحات برنامه بدیل حل منازعات

روندقضاوتی – درین روند، بمنظور استماع و ملاحظه حقایق ویا دلایلی که توسط جوانب ذیدخل ارایه می گردد و جهت صدور حکم ویاارائه راه حل معقول و لازم الاجرا، یکمرجع ثالث بیطرف بر مبنای معیارات عادلانه و منصفانه که قابل قبول جوانب منازعه باشد تعیین می گردد. نقش مرجع ثالث بیطرف در پروسه قضاوتی،صدور حکم و حل و فصل منازعه می باشد نه کمک با جوانب ذیدخل در منازعه جهت رسیدن به راه حلی که مورد قبول همه جوانب باشد.

بدیل حل منازعات (ADR)– بدیل حل منازعات معمولا ارائه راه حل های متعدد غیر از سیستم حل دعوا در محکمه رسمی می باشد که شخص ثالث بیطرف،از طریق فراهم نمودن یک سلسله روندهای بدیل حل منازعه -در مرحله بین گفتگوی مستقیم و دعوای قضایی-جوانب دخیل در منازعه را کمک نموده و منازعه را حل و فصل می نماید.

حکمیت – حکمیت از دیر زمان منحیث بدیل طرح دعوا در محاکم قضایی جهت حل منازعات تجارتی و منازعات قوای کاربکار برده می شود. این نوع بدیل حل منازعات، طرزالعملهای کمتر رسمی بوده، ارائه های کوتاه می باشد، و توجه مرجع ثالث بیطرف بر حل منازعه جانبدارانه نمی باشد. حَکم بر درخواستهایتحقیقاتی منازعات حاکمیت دارد. روند حکمیت هم میتواند لازم الاجرا باشد و هم غیر لازم الاجرا.

حکمیت براکیت (حکمیت بالا – پایین) – حکمیت براکیت نوعی رسیدگی از طریق حکمیت است که در آن جوانب ذیدخل در منازعه بر “براکیت یعنی ارقام ثابت” توافق می نمایند، بعبارت دیگر، جوانب منازعه ساحه مشخصی را برای فیصله حَکم را در ساحه مشخص می سازد که خارج از آن به ضرر آنها خواهد بود. مدعی علیه موافقت به قبول پرداخت رقم را می نماید که پایین تر از حد پایین تعیین شده نشده و مدعی موافقت می کند که بیشتر از مقدار مورد توافق را پرداخت نخواهد کرد. در صورتیکه حکم حَکم در حد وسط ارقام مورد موافقت قرار داشته باشد، فیصله حَکم لازم الاجرا خواهد بود، اگر حکم حَکم شامل رقم بالاتر از مقدار مورد توافق جوانب منازعه و یا پایین تر از حد پایین تعیین شده باشد، پرداخت مطابق با رقم مورد توافق جوانب منازعه کاهش ویا افزایش پیدا می نماید.

قاضی/ داور خاص – قاضی ویا داور خاص یک مرجع ثالث بیطرف است که در منازعاتی که از نظر قانونی ویا اداری پیچیده و مشکل هستند، همکاری و کمک می نماید. قاضی ویا داور خاص خاص در طرح راههای حل و فصل مناعه کمک نموده و در موضوعات خاص مربوط به یک قضیه و یا مجموعه ای از قضایا میانجیگری خواهد کرد. قاضی ها ویا داورهای خاص توسط محکمه مقرر ویا توسط جوانب ذیدخل در منازعه انتخاب خواهند شد.

میانجیگری مبتنی بر ارزیابی – جوانب ذیدخل در منازعه با بکار بردن این روند نتایج احتمالی دعوا را آزمایش خواهد کرد. میانجی به جوانب ذیدخل در منازعه فرصت میدهد تا دلایل واقعی و یا حقوقی خویش را ارایه نمایند. میانجی بعداً ارزیابی ویا پیشبینی خودرا از نتیجه محاکمه ابراز خواهد کرد. میانجیگری مبتنی بر ارزیابی بیشتر در دعاوی و منازعات پیچیده و مشکل که فاصله توافق بین جوانب منازعه بسیار زیاد، موضوعات پیچیده و سهم های جوانب منازعه کلان می باشد بکار برده می شود.

میانجیگری تسهیل کننده – درین روند، کنترل نتیجه بطور کامل در اختیار جوانب دخیل در منازعه و وکلای مدافع انها می باشد. میانجی ارتباطات بین جوانب منازعه را تقویت نموده و از طریق دادن اطمینان به جوانب ذیدخل درباره شریک ساختن معلومات با آنها و استماع شکایات آنها، در پیدا نمودن راه های حل منازعه کمک می نماید. میانجی همچنان جوانب منازعه را در تشخیص مشکلات از طریق جستجوی نظریات آنها کمک خواهد کرد.

حکمیت مبنی بر پیشنهاد نهایی(“بیس بال”) – درین نوع حکمیت مدعی و مدعی علیه هر “پیشنهاد نهایی” خویش را به حَکم ارایه می نماید. حَکم به اساس دلایل استماع شده از بین پیشنهادات یکی را انتخاب می نماید. حکمیت مبنی بر پیشنهاد نهایی را بنام حکمیت بیس بال نیز گفته میشود زیرا این پروسه از دیر زمان جهت حل منازعات بین بازی کنندگان و تیم ها در بازی بیس بال مورد استفاده قرار می گرفت.

میانجیگیری – حکمیت – درین روند، جوانب ذیدخل نخست بر حل منازعه از طریق میانجیگری توسط یک مرجع ثالث بیطرف توافق می نمایند و اگر ازین طریق قادر به حل و فصل منازعه نگردید، جوانب منازعه این مرجع ثالث بیطرف را منحیث حَکم تعیین کرده و از طریق حکمیت،که لازم الاجرا می باشد، اقدام به حل منازعه می نمایند.

میانجی – میانجی شخص بیطرف مسلکی می باشد که گفتگوها و مذاکرات بین جوانب ذیدخل در منازعه را تسهیل نموده و نکات خوب وبد ادعاها و دفاعیه ها را ارزیابی خواهد کرد. میانجی صلاحیت تحمیل یک راه حل ویا حکم را بر جوانب ذیدخل در منازعه ندارد- کنترل نهایی بر نتیجه میانجیگری در اختیار جوانب منازعه خواهد بود. میانجی مقررات اساسی را وضع می نماید و بطور عمیق بر امر اجراآت، تجزیه و تحلیل جمعی و انفرادی جوانب منازعه و دلایل کلی گفتگوها در مورد حل منازعه تأثیر خواهد گذاشت. شخص میانجی میتواند یک قاضی غیر دولتی، میانجی تسهیل کننده، قاضی ویا داور خاص، مشاور بیطرف ویا هرکسی که برای حل منازعه توسط جوانب ذیدخل انتخاب گردد باشد.

روند مبتنی بر حکمیت–روندی که بموجب آن یک مرجع ثالث میانجی (بیطرف) بمنظور تسهیل مذاکرات درباره حل منازعه بین جوانب متنازع کار می نماید. شرایط توافقنامه را تنها منافع و ابتکار جوانب ذیدخل و میانجی میتواند محدود بسازد. در یک میانجیگری میتواند دو جانب ویا جوانب بیشتر موجود باشد.

نیمه محکمه – روند نیمه محکمه یک روند میانجیگری دارای ساختار قوی، معیاری و مبتنی بر ارزیابی می باشد که جوانب ذیدخل در منازعه، از کنترل خود بر طرزالعمل بطور وسیع صرف نظر می نماید تا منازعه را از شکل یک دعوای قضایی به یک مشکل تجارتی تغییر دهد.بمنظور اجرای این کار، ضرورت است تا نمایندگان غیرحقوقی جوانب منازعه با مقام حل و فصل کننده منازعه مشترکا منحیث هیئت منصفه همراه با مرجع ثالث بیطرف کار می نماید.

مرجع ثالث بیطرف – مرجع ثالث بیطرف فردی است که با روند برنامه بدیل حل منازعات، میانجی ها، حَکم ها، قضات غیردولتی، تسهیل کننده ها و قاضی ویا داورهای خاص کمک و همکاری می نماید، که بنام “عضو هیئت منصفه” نیز یاد می گردد.

ارزیابی بیطرفانه – ارزیابی بیطرفانه روندی است که در آن جوانب ذیدخل یک مرجع ثالث بیطرف را انتخاب می نماید تا قضیه را صرفاً با در نظرداشت نکات خوب وبد آن ارزیابی نماید.

دریافت حقایق توسط مرجع ثالث بیطرف – این روند بمنظور کمک در حل منازعات مربوط به مسایل تخنیکی استفاده می گردد که میتواند یک روند مستقل، غیر لازم الاجرا بوده ویا بخشی از یک روند بزرگتر غیر لازم الاجرا باشد.

حکمیت غیر لازم الاجرا – این روند در حقیقت، یک روندی استماع دعوی می باشد که مانند حکمیت به نظر میرسد اما با این تفاوت که این روند مشورتی و غیرلازم الاجرا می باشد.

عضو هیئت (پینالیست) – شخصی که روند برنامه بدیل حل منازعات، میانجی ها، حَکم ها، قضات غیر دولتی، تسهیل کنندگان و قاضی ویا داورهای خاص را کمک مینماید که بنام “مرجع ثالث بیطرف” نیز یاد می گردد.

محکمه غیر رسمی (خصوصی)– محاکمه ای که توسط قاضی قبلی برگزار می گردد و بدلیل اینکه میتوان درباره آن بخاطر موجودیت اشتباهات قانونی ویا مخالفت با شواهد مرافعه خواهی کرد، با محکمه عرفی بسیار مشابه می باشد.

کنفرانس حل و فصل منازعه – این کنفرانس یک میانجیگری ساده و مبتنی بر ارزیابی است که اکثراً در قضایای غیر پیچیده بکار برده می شود. درین کنفرانس نمایندگان جوانب ذیدخل در منازعه با مرجع ثالث بیطرف معمولاً شخص که تقاعد کرده است ویا قاضی اسبق درباره حل و فصل منازعه تشکیل جلسه میدهند.

قاضی خاص – قاضی خاص یک مرجع ثالث بیطرف است که با جوانب منازعه در حل موضوعاتی که از نگاه حقوقی ویا اداری پیچیده و مشکل است کمک و همکاری می نماید. قاضی خاص در طرح راه حلهای منازعه کمک نموده و درباره موضوعات خاص مربوط به یک قضیه، ویا مجموعه ای از قضایا میانجیگری می نماید. قاضی خاص توسط محکمه مقرر و توسط جوانب ذیدخل انتخاب خواهد شد.

محکمه اختصاری– این روند دارای ساختار قوی، رسمی و مبتنی بر ارزابی و میانجیگیری می باشد که در آن یک “هیئت منصفه” غیر دولتی بمنظور استماع دعوا تشکیل می گردد. فیصله هیئت منصفه غیر لازم الاجرا بوده و اجراآت مربوط به میانجیگری طبق معمول پیگیری می گردد.