طرزالعمل اهل خبره

طرز العمل رسیدگی به قضایای اهل خبره

مبنی

ماده اول:

این طرزالعمل با رعایت ماده 144 و احکام فصل هفتم باب دوم قانون اصول محاکمات تجارتی به منظور رسیدگی و حل و فصل قضایای اهل خبره که در مرکز حل منازعات تجارتی افغانستان ثبت و یا راجع میگردند وضع گردیده است.

هدف

ماده دوم :

اهداف این طرزالعمل عبارت اند از: 

1. ارایه خدمات سریع، مسلکی، شفاف و کم هزینه به منظور حل و فصل قضایای اهل خبره
2. جلوگیری از تراکم قضایای تجارتی در محاکم تجارتی کشور و تدارک راه سهل تر به منظور حل قضایای تجارتی مورد منازعه 
3. تنظیم عملکرد و نحوه رسیدگی به قضایا توسط تیم اهل خبره مرکز حل منازعات تجارتی افغانستان 
4. تعیین حق الزحمه مرکز حل منازعات تجارتی افغانستان از قضایای اهل خبره

اصطلاحات

ماده سوم :

اصطلاحات آتی در این طرز العمل مفاهیم ذیل را افاده میکند: 

1. اهل خبره: اهل خبره عبارت از شخص و یا اشخاص مسلکی یا  فنی است که در رشته معین دارای تخصص، تجربه و معلومات کافی باشد ویا اهل خبره عبارت از رجوع به شخص یا اشخاص ثالث است که در موضوع و موضوعاتی مربوط به امور فنی و تخصصی صاحب مهارت و تجربه هستند و کسب نظر از آنها محکمه و یا طرفین دعوی را جهت حل عادلانه قضایا همکاری می نماید.
2. طرفین دعوی: طرفین دعوی عبارت از یک و یا بشتر از یک مدعی و مدعی علیه میباشند.
3. مدعی : با درنظرداشت احکام این طرزالعمل، مدعی به  شخصی اطلاق میگردد که علیه شخص و یا اشخاص دیگر نزد محاکم و یا مرکز حل منازعات تجارتی افغانستان اقامه دعوی نموده باشد.
4. مدعی علیه: با درنظرداشت احکام این طرزالعمل،مدعی علیه به  شخصی اطلاق میگردد که علیه وی شخص و یا اشخاص دیگر نزد محاکم و یا مرکز حل منازعات تجارتی افغانستان اقامه دعوی نموده باشد.
5. حق الزحمه:عبارت از وجوهی است که در مقابل خدمات ارایه شده جهت حل و فصل قضایای اهل خبره از طرف مرکز حل منازعات تجارتی افغانستان توسط یک طرف و یا تمام طرفین دعوی پرداخت میگردد.
6. مدعی بها:موضوع دعوی قضایای اهل خبره میباشد.

حق الزحمه و هزینه ثبت قضیه اهل خبره 

ماده چهارم: 

1. حق الزحمه مرکز حل منازعات تجارتی افغانستان در خصوص قضایای اهل خبره مطابق به جدول حق الزحمه ضمیمه شماره 1 این طرزالعمل اجرا میگردد. 
2. فیس ثبت و طی مراحل اداری قضیه اهل خبره مبلغ 3000 افغانی میباشد.
3. در صورتیکه قضیه از محاکم به اساس درخواست یک طرف به مرکز حل منازعات تجارتی افغانستان راجع شده باشد، همان طرف درخواست کننده مکلف به پرداخت کامل هزینه ثبت و حق الزحمه اهل خبره میباشد. 
4. در صورتیکه قضیه از محاکم به اساس درخواست طرفین و یا به موجب نظریه محکمه به مرکز حل منازعات تجارتی افغانستان راجع شده باشد، طرفین مکلف به پرداخت فیس ثبت و حق الزحمه اهل خبره به صورت بالمناصفه میباشند. 
5. در هر حالت، هزینه ثبت و حق الزحمه اهل خبره باید قبل از آغاز وظیفه اهل خبره جهت رسیدگی به قضبه به مرکز حل منازعات تجارتی افغانستان پرداخت گردد. 

نحوه انتخاب اهل خبره

ماده پنجم:

1. تعین اهل خبره توسط طرفین: طرفین دعوی طی موافقت نامه کتبی قبلی میان شان توافق می نمایند که در صورت بروز منازعه غرض حل و فصل آن به اهل خبره معین مراجعه می نمایند.
2. تعین اهل خبره بوسیله قرار محکمه: در حالیکه طرفین در جریان رسیدگی قضیه توسط محکمه درباره تعیین اهل خبره توافق نظر نداشته باشند اهل خبره از طرف محکمه انتخاب میشود. 
3. تعیین اهل خبره توسط مرکز حل منازعات تجارتی افغانستان: هرگاه در منازعه محوله به این مرکز توافق کتبی قبلی طرفین دعوی مبنی بر تعیین اهل خبره وجود نداشته باشد و محکمه نیز اهل خبره را تعیین ننموده باشد، مرکز حل منازعات تجارتی افغانستان اهل خبره فنی و مسلکی را با در نظر داشت موضوع دعوی و با رعایت ماده ششم این طرزالعمل تعیین مینماید.

شرایط تعیین و تعداد اهل خبره

ماده ششم:

1. اهل خبره باید دارای شرایط ذیل باشد:

1. داشتن تخصص و مهارت در موضوعات مربوطه 
2. داشتن اهلیت (اشخاص عاقل، بالغ، و غیرمحجور) 
3. مرتکب به جنایت نشده باشند
4. با طرفین دعوی قرابت درجه اول و دوم نداشته باشد
5. با طرفین دعوی خصومت قبلی نداشته باشد
6. با هیچ یک از طرف دعوی یا منازعه احاله شده ذینفع نباشد
7. در همه حالات از طرفین دعوی مستقل و بی طرف باشند
8. امانت داری و صداقت کامل در انجام وظایف داشته باشند
9. اهل خبره میتواند یک ویاهم بیشتر از یک شخص تعیین شود.

مکلفیت های اهل خبره

ماده هفتم:

اهل خبره دارای مکلفیت های ذیل میباشد: 

1. اهل خبره مکلف است تا با در نظر داشت تمامی اصول شفافیت و بیطرفی نظر خویش را ابراز نماید.
2. اهل خبره مکلف است تا نظریه و گزارش خویش را به طور سری با مرکز حل منازعات تجارتی افغانستان کتبآ شریک سازد و مرکز حل منازعات تجارتی افغانستان نیز در صورتیکه که قضیه از محکمه راجع شده باشد به طور سری نظریه و گزارش اهل خبره را با محکمه ارسال مینماید.
3. اهل خبره مکلف اند در مدت که از طرف محکمه تعین میشود راجع به موضوعاتی که نظریه آنها خواسته شده نظر خویش را ابراز نماید مگر اینکه تاخیر در ارایه نظریه مبنی بر عدم همکاری طرفین و سایر دلایل موجه باشد.
4. محکمه می تواند در صورتیکه در راپور اهل خبره تناقض و ابهام وجود داشته باشد اهل خبره را به محکمه مربوطه احضار نموده و خواهان توضیحات گردند.
5. اهل خبره مکاف اند که با درک مسئوليت  خویش در برابر طرفین و ارگان های عدلی و قضایی تمام امور و وظایف خویش را با صداقت، شفافیت و بی طرفی کامل انجام دهند. 

مکلفیت های طرفین دعوی 

ماده هشتم: 

1. طرفین دعوی و یا وکلای مدافع آنان اهل خبره دارای مکلفیت های ذیل میباشند: 

1. ارایه اسناد مرتبط به قضیه اهل خبره به مرکز حل منازعات تجارتی افغانستان. 
2. حضور در جلسات اهل خبره که توسط مرکز حل منازعات تجاراتی افغانستان تنظیم میگردد. 
3. همکاری همه جانبه در بازدید از ساحه مدعی بها توسط اهل خبره در صورت ضرورت. 
4. پرداخت حق الزحمه با رعایت ماده 4 این طرزالعمل. در صورت عدم پرداخت حق الزحمه و هزینه ثبت مرکز حل منازعات تجارتی افغانستان مطابق به ماده 4 این طرزالعمل، قضیه توسط مرکز با دلایل آن مسترد گردیده میتواند. 
5. همکاری با تیم مدیرت قضایای و اهل خبره مرکز حل منازعات تجارتی افغانستان جهت رسیدگی و حل و فصل قضایای اهل خبره. 
6. در صورتیکه هر یک از طرفین مطابق احکام این ماده و سایر مواد این طرزالعمل مکلفیت های خویش را انجام ندهد، قضیه توسط مرکز حل منازعات تجارتی افغانستان مسترد و طرف متمرد به محکمه معرفی میگردد. 

نتیجه نظر اهل خبره

ماده نهم:

نظر اهل خبره در حل و فصل دعاوی تجارتی جنبه الزامی ندارد و تنها میتواند در حل و فصل دعاوی تجارتی بحیث قرینه مورد استفاده و ممد واقع میگردد.

رعایت قوانین

ماده دهم: 

مرکز حل منازعات تجارتی افغانستان و تیم اهل خبره مکلف اند تا در رسیدگی و حل و فصل قضایای اهل خبره قوانین نافذه و مربوطه جمهوری اسلامی افغانستان را رعایت نمایند.  

انفاذ

ماده یازدهم

این طرزالعمل بداخل یازده ماده از طرف مرکز حل منازعات تجارتی افغانستان ترتیب، پس از تایید و منظوری بورد رهبری این مرکز نافذ و قابل تطبیق میباشد.